Za trzy lari można kupić kilogramowy bochenek chleba. Najwyższy zasiłek dla uchodźcy, miesięcznie, wynosi 28 lari. Możesz więc kupić na miesiąc 9 chlebów.
To w lepszym przypadku. W gorszym zasiłku wystarcza na 6 chlebów miesięcznie. Ashiko ma dwójkę dzieci. Kilka razy w tygodniu chodzi do sklepu, w którym sprzedają chleb dla psów, stary i czerstwy, po pół lari za kilogram. Kupuje trzy, cztery takie chleby. Nie ma żadnego psa. Chleb przynosi po kryjomu do domu. Ma sposób, żeby psi chleb odświeżyć, wypachnić. Nikt z rodziny do tej pory się nie poznał.
Ashiko jest jedną z ponad 300.000 rzeszy uchodźców po dwóch wojnach z Rosją (albo jak mówią Rosjanie, z Abchazją i Osetią Południową). Dziś mijają dokładnie dwa lata od wybuchu tej ostatniej jak na razie.
Do szkoły, z ośrodka, gdzie mieszka jeszcze 250 rodzin uchodźców, jest z półtora kilometra. Po paskudnej, pełnej ostrego gruzu drodze. Dzieci uchodźców są tam bez trudu rozpoznawane, mają porozrywane, popękane, wystrzępione buty. Są gorsze, w zniszczonych butach i starych ubraniach. Ashiko wynalazła bardzo trwałe i miękkie plastikowe „noski”, co dzień rano owija w nie buty syna, aby się nie podziurawiły o gruz na drodze do szkoły.
Jeszcze trzy lata temu Ashiko miała krowę, mleko, śmietanę i sery. Na przedmieściach Tbilisi można znaleźć bez problemu małe łączki. Nowy prezydent, po „rewolucji róż” (2003), wytyczył niedaleko od ośrodka trasę pierwszej gruzińskiej autostrady. Jak już zbudowano parę kilometrów, prezydent w limuzynie przejechał się nią w tę i z powrotem. Jak jechał z powrotem, na skraj pierwszej gruzińskiej autostrady wyszły krowy uchodźców, ta Ashiko także. Prezydent, bywający w wielkim świecie wściekł się, wydał dekret o zakazie trzymania krów w promieniu 10 kilometrów od stolicy. I Ashiko nie ma krowy, mleka i serów.
Wszystko to usłyszałem od Ashiko tydzień temu. Spisuję w drugą rocznicę wojny Rosji z Gruzją. Prześlijcie dalej. Ważna ta pamięć o Gruzji.
Więcej o Gruzji w dwa lata po wojnie tu.
