Pewna grzeczna pani zapytała mnie, co sądzę na temat wagi tornistrów pierwszaków.
Odpowiedziałem, że nic, ponieważ się na tym nie znam. Pani była zdziwiona, ale zachęcała mnie mimo to, podpowiadając, że jej chodzi tylko o to, co ja sądzę. I że nie muszę wiedzieć.
Pani wykonywała pracę ankietera, a ja niestety utrudniłem jej życie, bo wyznając zasadę, że nie mam zdania w kwestiach, na których się nie znam, odmówiłem opinii.
W ogóle mam wrażenie, że nasila się sondowanie nas – obywateli, ludzkości. Niemal w każdej kwestii ktoś się dopytuje co sądzą o tym inni ludzie. Potem widzę wyniki sondaży i ankiet. Ale zastanawiam się kogo pytano.
Na przykład w kwestii wagi tornistrów pierwszoklasistów, zamiast sondy wolałbym informacje od lekarza pediatry czy innego specjalisty, który powinien wiedzieć, ile kilogramów (średnio) może udźwignąć pierwszoklasista bez szkody dla swojego zdrowia. Po co w ogóle ankieta i przepytywanie ludzi, którzy mają prawo nie wiedzieć nic na temat tornistrów?
Przeważnie nie czytam wyników sondaży i ankiet, chyba, że dotyczą notowań politycznych lub spraw powszechnie ważnych. Choć przy takiej lekturze także nie uważam, że posiadłem jakąkolwiek sensowną wiedzę.
Odwoływanie się do tzw. „wyników badań”, czyli dość przypadkowej oceny, zdaje się coraz bardziej zastępować wiedzę specjalistów i znawców.
Kiedyś jedna dziennikarka, zapytała mnie czy jestem za tym, aby nie zmuszać słoni do występów w cyrku. Akurat obok trwała demonstracja przeciwników słoni w cyrku. Odrzekłem pani, że do sprawy powinno się podejść obiektywnie.
– To znaczy? – nie ustępowała dziennikarka.
– Należy o zdanie zapytać słonie – wyłuszczyłem swoją opinię.
Wolę zdecydowanie wiedzę niż zdanie opinii publicznej. I zasady, a nie chwilowe uniesienia. Opinia publiczna, zgromadzona przed Piłatem, wyraziła ongiś przekonanie, że Jezusa należy ukrzyżować. Niemiecka opinia publiczna w latach trzydziestych dała całkowite poparcie dla nazizmu i Hitlera.
Na koniec chciałem wam zadać pytanie czy lubicie sondaże i odpowiedzi w ankietach… Ale przecież nie zadam.
